“Orthopedics is all about anatomy … plus a little bit of common sense.”
Jack Hughston
Heup
Het heupgewricht is een kogelgewricht: kop en kom passen precies in elkaar. De heup kom is onderdeel van het bekken. Het bekken biedt bescherming aan inwendige organen en fungeert als ‘kapstok’ voor buik-, bil- en beenspieren. De heup kop is de bol van het gewricht en maakt deel uit van het dijbeen.
Kraakbeen
Zowel kom (‘acetabulum’) als kop zijn bedekt met kraakbeen dat werkt als glijlaag van het gewricht. In combinatie met het gewrichtsvocht zorgt dit ervoor dat het heupgewricht vrijwel zonder wrijving beweegt. Aan de rand van de heup kom bevindt zich een kraakbeenring (‘labrum’), die het dragend oppervlak van de heup kom vergroot en functioneert als afsluitring.
Kapsel
Rond het heupgewricht zit een zeer stevig gewrichtskapsel. Dit zorgt ervoor dat de kop in de kom blijft. Aan de binnenkant van het kapsel bevindt een dun laagje slijmvlies dat het gewrichtsvocht produceert en het gewricht voedt. Het heupgewricht laat grote beweeglijkheid toe in alle richtingen.
Spieren
Rond het heupgewricht bevinden zich vele spieren. Naast het bewegen van het been dragen deze actief bij aan de stabiliteit van het gewricht. De belangrijkste heupspiergroepen zijn: de extensoren (“strekkers”), de abductoren (“naar buiten zwaaiers”) en de exorotatoren (“naar buiten draaiers”).
Extensoren
Extensoren zijn de bovenbeenstrekkers en gebruik je met name bij het opkomen uit een zittende positie zoals het opkomen uit een stoel, auto of toilet.
Abductoren
De abductoren zwaaien het been naar buiten en stabiliseren het bekken bij het lopen. Bij een zwakte van deze spieren ontstaat een typisch en hinderlijk waggelend looppatroon (Trendelenburg gang).
Exorotatoren
De exorotatoren draaien het been naar buiten en stabiliseren de heup.
Slijtage
De functie van de heup is het dragen en voortbewegen van het lichaam. Hierbij komen er weliswaar grote krachten op het gewricht en kraakbeen te staan, maar de meest voorkomende oorzaak voor het ontstaan van slijtage van de heup (coxartrose) is een vormafwijking of afwijkende passing van de kop in kom zoals heupdysplasie of heup-impingement.
Wanneer de heup slijt wordt het kraakbeen steeds dunner en ontstaan de typische afwijkingen die vaak goed te zijn op een röntgenfoto.
Bij patiënten uit een versleten heup zich door toenemend pijn en verlies van bewegingsvrijheid.
Typische symptomen die horen bij een versleten heup zijn:
- Pijn in de lies en/of bilstreek met uitstraling tot in de knie
- Pijn bij het starten van beweging
- Stijf gevoel met name in de ochtend
- Pijn in de lies of bil bij het door de benen gaan, het opstaan uit een stoel of bij traplopen
- Nachtelijke pijn rond de heup
- Minder kracht in de bovenbenen of vermoeidheid na inspanning
In eerste instantie kunnen deze klachten, vaak met succes, behandeld worden zonder operatie. Ook uw huisarts kan u hierin al adviseren. Medicatie in de vorm van ontstekingsremmers (NSAID’s zoals diclofenac) of speciale oefeningen voorgeschreven door een fysiotherapeut kunnen helpen. Ook een injectie met corticosteroïden in het heupgewricht kan de ontstekingsreactie, die bij artrose in het gewricht ontstaat tijdelijk onderdrukken. Na verloop van tijd echter bestaat de kans dat al deze conservatieve middelen niet meer het gehoopte effect hebben en komt de patiënt in aanmerking voor het plaatsen van een heupprothese.
De keuze van de kunstheup
Een totale heupprothese bestaat uit 3 onderdelen: de kop, de kom en de steel.
- De kop is bolvormig en gemaakt van keramiek. De kop zit vast aan de heupsteel en draait in de heup kom. Grootte en lengte kan deels worden gevarieerd en worden aangepast aan Uw eigen anatomie.
- De heup kom wordt geplaatst in het bekken. Het bestaat uit een titanium kom waarin een lager wordt geplaatst. Deze kan van keramiek zijn of van polyethyleen. Alle materialen zijn lichaamsvriendelijk.
- De heupsteel is gemaakt van titanium en gecoated met een hydroxyapatiet, een speciaal koraalachtig materiaal dat ingroei in het bot mogelijk maakt.
De uiteindelijke keuze die door de chirurg wordt gemaakt is afhankelijk van een aantal factoren zoals de kwaliteit van Uw bot en de eventuele aanwezigheid van aangeboren afwijkingen van het heupgewricht.
In het Park Medisch Centrum is gekozen voor de Corail steel en Pinnacle Cup. De deze prothese wordt al geruime tijd toegepast en staat wat betreft duurzaamheid in de diverse registers bovenaan (www.corailpinnacle.net/supporting-evidence/overview).
